ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ ΣΕ ΟΣΑ ΑΚΟΥΣΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΟΜΠΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ

Για μία ακόμα φορά η εκπομπή του Παντελή Σαββίδη χθες στην κρατική ΕΤ3 κήδεψε τον νεοφιλελευθερισμό, τον καπιταλισμό και την παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. Σύμφωνα με την πάγια τακτική του εν λόγω δημοσιογράφου καλεσμένοι αρκετοί πολέμιοι του καπιταλισμού και του νεοφιλελευθερισμού, όπως οι Μουζέλης, Παπακωνσταντίνου (την Σώτη Τριανταφύλλου δεν την άκουσα να μιλάει και δεν μπορώ να εκφράσω άποψη) και ένας μόνο εκφραστής της αντίθετης άποψης, ο μετριοπαθής κύριος Καρφάκης. Ακούστηκαν πολλά (όση ώρα είδα την εκπομπή), για το ουσιαστικό τέλος της ηγεμονίας των ΗΠΑ και ότι αυτές εκφράζουν, για τον νέο ρόλο που θα παίξουν Ευρώπη και Ασία στο μέλλον, για την αναβίωση της σοσιαλδημοκρατίας και του σοσιαλισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι ενστάσεις μου σε αυτά που ειπώθηκαν πολλές.

Όσον αφορά το τέλος της ηγεμονίας των ΗΠΑ αυτό είναι ακόμα πολύ μακριά κατ’ εμέ. Πρώτον γιατί όπως επισήμανε και ο Καρφάκης όσο το δολάριο συνεχίζει και κατέχει την πρωτοκαθεδρία στις διεθνείς αγορές η υπεροχή τους είναι πολύ δύσκολο να απειληθεί, δεύτερον γιατί ένα πολύ μεγάλο μέρος της ανάπτυξης των ασιατικών χωρών οφείλεται στην ζήτηση και τις παραγγελίες που έχουν από τους Αμερικανούς, και τρίτον και για εμένα σπουδαιότερο το γεγονός της αδιαφιλονίκητης παντοδυναμίας τους στον τομέα της εκπαίδευσης. Όσο οι αμερικανοί διαθέτουν τα καλύτερα πανεπιστήμια, όσο διαθέτουν τους κορυφαίους καθηγητές και ερευνητές και όσο προσελκύουν τους καλύτερους φοιτητές, σε όλους τους κλάδους (ιατρική, φυσική, πληροφορική, οικονομία κλπ.) δεν νομίζω ότι θα είναι κανείς σε θέση να αμφισβητήσει την κυριαρχία τους. Μπορεί, και αυτό θα πρέπει να γίνει (ίσως και η πιθανή εκλογή του Ομπάμα να βοηθήσει ακόμα περισσότερο), να πάψουν πολλές φορές να συμπεριφέρονται αλαζονικά, να είναι περισσότερο συνεργάσιμοι και να ακούνε και τις επιθυμίες των συμμάχων τους (που τα τελευταία χρόνια με την διακυβέρνηση Μπους δεν το έπρατταν) αλλά η κυριαρχία τους σε παγκόσμιο επίπεδο δεν φαίνεται να απειλείται.

Από την άλλη δεν νομίζω ότι είναι προς όφελος των δυτικών κοινωνιών (που ελπίζω ότι ανήκουμε) ένας θρίαμβος των ασιατικών χωρών και της Ρωσίας στο παγκόσμιο γεωπολιτικό και οικονομικό σκηνικό. Αυτές οι χώρες (η Κίνα και η Ρωσία) παρουσιάζουν μία ακόμα πιο σκληρή μορφή καπιταλισμού. Έναν αυταρχικό καπιταλισμό, όπου η ελεύθερη διακίνηση ιδεών και απόψεων απαγορεύεται, καταδιώκεται και εξοβελίζεται. Έναν καπιταλισμό όπου η φιλελευθεροποίηση της οικονομίας όπου γίνεται (όπως στην Κίνα) δεν συμπορεύεται με παράλληλη φιλελευθεροποίηση της κοινωνίας ενώ αλλού όπως στην Ρωσία είναι απόλυτα ελεγχόμενη από την ισχυρή ελίτ του καθεστώτος. Από την άλλη, όπως ανέφερα και πιο πάνω ένας πολύ σημαντικός λόγος της ανάπτυξης των οικονομιών τους (Κϊνας-Ινδίας) οφείλεται στην ζήτηση από τις χώρες της Δύσης και έτσι αναπόφευκτα η παρούσα κρίση θα τις πλήξει καίρια. Η Ευρώπη τέλος δεν φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην νέα εποχή. Οι κινήσεις της θυμίζουν πιο πολύ τους σπασμούς πριν από τον οριστικό θάνατο. Τα προβλήματα της πάρα πολλά. Πολιτικά, Οικονομικά, Δημογραφικά. Δεν έχει αποφασίσει ακόμα πως θα πορευτεί. Θα είναι μία συμπαγής ομοσπονδία κρατών όπως το ευρωσύνταγμα και η συνθήκη της Λισσαβόνας προωθούσαν, πριν πολεμηθούν αγρίως από τους λαϊκιστές της Δεξιάς και της Αριστεράς, ή μία χαλαρή οικονομική ένωση χωρίς ιδιαίτερες υποχρεώσεις από τα μέλη της; Θα μειώσει επιτέλους αυτή την απίστευτη γραφειοκρατία των Βρυξελλών που αποτελεί πολλές φορές ανασταλτικό παράγοντα; Πως θα αντιμετωπίσει το δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει; Πως θα αντιμετωπίσει την συνεχώς αυξανόμενη μουσουλμανική κοινότητα η οποία αναμένεται στο τέλος τους αιώνα να αποτελεί το ήμισυ του πληθυσμού της;

Όσον αφορά την αναβίωση του σοσιαλισμού σε παγκόσμιο επίπεδο εύχομαι να κάνουν λάθος. Στην παρούσα κρίση σημαντικό ρόλο έπαιξε το κράτος. Γιατί λειτούργησε πέρα και διαφορετικά από τις αρμοδιότητες του. Δεν έθεσε το πλαίσιο, μέσα στο οποίο θα έπρεπε να γίνονται οι κινήσεις στις διεθνείς χρηματαγορές, ενώ παράλληλα άρχισε να ενεργεί ως παίκτης στο παγκόσμιο οικονομικό σκηνικό. Επένδυσε χρήματα κρατικοδίαιτων ασφαλιστικών ταμείων σε επικίνδυνα προϊόντα, ενώ παράλληλα δημιουργούσε ψευδαισθήσεις (θυμηθείτε για παράδειγμα την ομιλία του Κώστα Σημίτη στην ΔΕΘ το 1999, λίγες μέρες μόνο πριν από την μεγάλη και παρατεταμένη κρίση του ΧΑ) στον κόσμο προς ίδιον όφελος. Και έρχονται τώρα οι κυβερνήσεις εκ των υστέρων να το παίξουν σωτήρες. Σωτήρες όμως ενός προβλήματος στο οποίο είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Είναι αναμφίβολο ότι περνάμε μία δύσκολη, μα συνάμα ιστορική, πολιτική και οικονομική συγκυρία. Η απογείωση η οποία είχε επέλθει τα τελευταία δέκα δεκαπέντε χρόνια, οδήγησε σε μία ανώμαλη προσγείωση. Την λύση όμως δεν θα την δώσουν ξεπερασμένες πολιτικές και τακτικές. Πολιτικές και τακτικές, που για να μην το ξεχνάμε, χρειαζόντουσαν παγκόσμιους πολέμους για να εδραιωθούν και να είναι αποτελεσματικές. Την λύση θα την δώσουν οι βελτιώσεις στο υπάρχον σύστημα. Βελτιώσεις που θα οδηγήσουν σε συγκεκριμένες ρυθμίσεις (και όχι στρεβλώσεις) στις αγορές, που θα ξεκαθαρίζουν υποχρεώσεις και δικαιώματα απ’ όλους τους συμβαλλόμενους.

Υ.Γ Καλό θα είναι όταν θέλουμε να δείχνουμε στατιστικές για να υποστηρίξουμε επιχειρήματα να είμαστε σίγουροι γι’ αυτό που λέμε. Σύμφωνα με καλεσμένο (που δεν θυμάμαι το όνομα του) στην χθεσινή εκπομπή του Παντελή Σαββίδη οι ΗΠΑ ήταν η εξαίρεση (που δε μπορούσε να την κατανοήσει) στον πίνακα με τις ποιο αναπτυγμένες χώρες. Σύμφωνα με τον εν λόγω κύριο μόνο μικρές χώρες μέχρι δέκα δεκαπέντε εκατομμύρια κατοίκους είναι λογικό να είναι στις πρώτες θέσεις. Το Legatum Prosperity Index όμως έχει διαφορετική άποψη. Από τις χώρες που βρίσκονται στην πρώτη εικοσάδα οι επτά έχουν πάνω από είκοσι εκατομμύρια κατοίκους. Τι ισχύει τελικά;