ΕΥΡΩΠΑΪΣΤΗΣ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΥΣΤΑΤΗ ΩΡΑ Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗΣ

Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης θα μείνει στο μυαλό μας ως ένας από τους μεγαλύτερους υπερμάχους της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η μοίρα έφερε το τελευταίο δημοσιευμένο άρθρο του, στο ειδικό ένθετο της Καθημερινής* “1979-2009 Ελλάδα – Ευρωπαϊκή Ένωση. 30 χρόνια από την συμφωνία ένταξης” της περασμένης Κυριακής 24 Μαΐου 2009, να ασχολείται με αυτό ακριβώς το θέμα. Η πολιτική ενοποίηση πρέπει να είναι η αριστερή πρόταση έγραφε, και παρότι ως φιλελεύθερος μπορεί να διαφωνώ σε ορισμένα επιμέρους σημεία, το πνεύμα όμως του άρθρου άλλα και η σκέψη του εκλιπόντος με βρίσκει απολύτως σύμφωνο. Παραθέτω το άρθρο αυτούσιο:

“Οι απολογισμοί ιδίως σε τέτοια κορυφαία ζητήματα δεν είναι εύκολοι. Είναι εύκολη όμως η δημαγωγία πάνω σ’ αυτά. Αναμφίβολα το πρώτο που θα σκεφτούν πολλοί είναι το οικονομικό κομμάτι της συμμετοχής της Ελλάδας στην Ε.Ε. Κι εδώ τα πράγματα είναι μάλλον αδιαμφισβήτητα: Το χρήμα ήταν πολύ. Πάρα πολύ. Πόσο και σε τι ποσοστό αξιοποιήθηκε είναι μια άλλη συζήτηση. Ακόμη και αν κάποιοι ακόμη και σήμερα επιμένουν πως δήθεν το πληρώσαμε με τις εισαγωγές από τις χώρες της Ένωσης – λες και δεν θα κάναμε ούτως ή άλλως εισαγωγές. Εκτός κι αν αποδείξουν ότι οι εισαγωγές ήταν άχρηστες, αλλά δεν νομίζω ότι μπορεί να στηριχθεί σοβαρά μία τέτοια ανάλυση.

Δεν θα σταθώ, επίσης, στα μεγάλα θεσμικά και πολιτικά άλματα που έκανε η χώρα αυτά τα 30 χρόνια, ακριβώς χάρη στην συμμετοχή της στην Ε.Ε. Ούτε στο πόσο “Ευρωπαίος νιώθει ο Έλληνας”. Ενδεχομένως και με διάθεση “προβοκατόρικη” θα μπορούσα να πω ότι ο Έλληνας είναι Ευρωπαίος πολίτης χωρίς να το ξέρει. Εκείνο, πάντως, που ξέρει είναι ότι απέκτησε μία προνομιακή σχέση και πρόσβαση στα παγκόσμια πράγματα ή στα πολύ μακρινά. Από την Λατινική Αμερική μέχρι την Ασία.

Το πραγματικά μείζον ερώτημα είναι αν το ευρωπαϊκό πείραμα θα αντέξει στον χρόνο. Διότι μην ξεχνάμε ότι αυτό κάλλιστα μπορεί να χαρακτηρισθεί ως αυθαίρετο εγχείρημα, ως αντίστροφο του ρου της Ιστορίας. Να υπάρχει μία συσπείρωση κρατών – λαών στην κατεύθυνση της πολιτικής ενοποίησης, σε μια εποχή που ακολουθεί ακριβώς την αντίθετη πορεία, είναι το μεγάλο ερώτημα, αλλά και το μεγάλο στοίχημα. Θα καταφέρει το ευρώ να διατηρήσει την ισχυρή ενοποιητική του λειτουργία, την ισχυρή συγκολλητική του δράση;

Αναμφίβολα, η σημασία της Ευρωζώνης είναι κοινωνικά και πολιτικά μεγάλη. Αλλά θα προχωρήσουμε στην πολιτική ενοποίηση; Θα την αντέξουν οι χώρες και οι κυβερνήσεις τους; Υπενθυμίζω την δήλωση της Θάτσερ:“Εγώ έκανα κόπο να διαλύσω το βρετανικό κράτος και θα έρθω στις Βρυξέλλες για να γίνει ένα ευρωπαϊκό υπερκράτος”;

Η Ευρώπη θα προχωρήσει σε θεσμούς που θα ενισχύουν την πολιτική ενοποίηση; Προσωπικά, πίστευα και πιστεύω ότι αυτή είναι σήμερα η σύγχρονη αριστερή πρόταση. Όσο και αν κάποιοι στην Αριστερά εξακολουθούν να μην αποδίδουν στους θεσμούς τη σημασία και την δύναμη που πραγματικά έχουν, ωστόσο οι θεσμοί έχουν δύναμη, συνέχεια και, κυρίως, απαιτούν δράση και όχι λόγια.

Και, πάλι προβοκατόρικα, θα έλεγα ας γίνουν αυτά ακόμη και με δεξιές κυβερνήσεις. Οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται, αλλά οι θεσμοί μένουν και διευρύνονται.”

* Το άρθρο και το ειδικό ένθετο δεν μπόρεσα να το βρω στην ιστοσελίδα της Καθημερινής και γι’ αυτό δεν έχω βάλει ανάλογο link.