Τον τελευταίο καιρό έχει ανάψει μία έντονη διαμάχη αναφορικά με το βιβλίο της ιστορίας της έκτης δημοτικού. Έχει ξεκινήσει μάλιστα και συλλογή υπογραφών για την απόσυρση και κατάργηση του συγκεκριμένου βιβλίου, όπως μπορείτε να δείτε και στην ιστοσελίδα www.antibaro.gr. Στον συγκεκριμένο χώρο θα βρείτε και τις απόψεις αρκετών επωνύμων που καταγγέλλουν το συγκεκριμένο βιβλίο. Οι καταγγέλλοντες του αποδίδουν πολλά. Ότι δεν αναφέρεται επαρκώς στην επανάσταση του 21, ότι αντιμετωπίζει εντελώς ψυχρά την Μικρασιατική Καταστροφή, η αναφορά του στο όχι του Μεταξά είναι τελείως επιδερμική, ενώ δίδει μεγαλύτερη έμφαση σε θέματα όπως το εργατικό κίνημα, το Πολυτεχνείο, και η καθημερινή ζωή. Άλλοι όπως ο κύριος Χρύσανθος Λαζαρίδης ανάμεσα στα άλλα του καταλογίζουν ότι “Η διδασκαλία της Ιστορίας σε μικρά παιδιά είναι τελείως διαφορετικό πράγμα από την Ιστορική έρευνα στα Πανεπιστήμια. Κι αν αυτό δεν το έχουν αντιληφθεί οι κύριοι και οι κυρίες της Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, τότε κάνουν λάθος επάγγελμα...Στα Πανεπιστήμια η έρευνα της Ιστορίας έχει ως στόχο την ανακάλυψη της αλήθειας. Στα δημοτικά σχολεία η διδασκαλία της ιστορίας έχει πολύ διαφορετικό σκοπό: Να διαμορφώσει την ιστορική συνείδηση και την κοινωνικότητα του παιδιού. Δηλαδή να δημιουργήσει φρόνημα”.
Την νεώτερη ιστορία του ελληνικού έθνους θέλω να πιστεύω ότι την γνωρίζω καλά. Την έμαθα, όπως την έμαθα στο σχολείο, την έψαξα και την κατάλαβα αργότερα στην πραγματική της διάσταση και έχω πλέον διαμορφώσει άποψη. Παρόλα αυτά και επειδή ήθελα να κρίνω εμπεριστατωμένα τις απόψεις των εθνικά ανησυχούντων καταγγελλόντων κάθισα και το μελέτησα.
Το βιβλίο καλύπτει μία μεγάλη περίοδο της ιστορίας 550 περίπου χρόνων. Ξεκινά μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς παρουσιάζοντας αρχικά τις εξελίξεις στον ευρωπαϊκό χώρο από τον Μεσαίωνα και έπειτα, τον Γαλλικό Διαφωτισμό και μετά περνάει σε μία παρουσίαση της καθημερινής ζωής των ελλήνων τόσο αυτών που ήταν υπό των Οθωμανών όσο και αυτών που ζούσαν υπό των Βενετών. Αναφέρεται στην δομή της κοινωνίας μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τις πρώτες κινήσεις για την ανεξαρτησία, την δράση του Ρήγα, της Φιλικής Εταιρείας και του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Δίνει την εικόνα της πρώτης φάσης του Αγώνα με τις επιτυχίες στο στρατιωτικό επίπεδο αλλά και τις δυσκολίες που ακολούθησαν λόγω της διαμάχης ανάμεσα στους οπλαρχηγούς, τους νησιώτες προύχοντες που ήταν οι κύριοι χρηματοδότες και τους φαναριώτες, καθώς και την εμπλοκή του αιγυπτιακού στρατού που άλλαξαν ριζικά τις ισορροπίες του αγώνα. Ο μαθητής κατανοεί ότι η αλλαγή της στάσης των Μεγάλων Δυνάμεων και η αδιαλλαξία της Υψηλής Πύλης αποτέλεσαν καταλυτικό παράγοντα για την επιτυχή έκβαση της επανάστασης. Αναφέρονται στην συνέχεια οι εθνοσυνελεύσεις, η διακυβέρνηση Καποδίστρια, οι τρεις φάσεις της περιόδου Όθωνα, η άφιξη του Γεωργίου του Α΄, η καθιέρωση της δεδηλωμένης, οι οικονομικές και αγροτικές μεταρρυθμίσεις της περιόδου Τρικούπη. Ο 20ος αιώνας αρχίζει με το κίνημα στο Γουδί, τους Βαλκανικούς πολέμους, τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο και την μικρασιατική καταστροφή, την περίοδο του μεσοπολέμου, τον β΄ παγκόσμιο πόλεμο την ελληνική αντίσταση, τον εμφύλιο, τον νέο εθνικό διχασμό, την δικτατορία, την εξέγερση του Πολυτεχνείου, την διχοτόμηση της Κύπρου. Κατά την διάρκεια όλης αυτής της ιστορικής διαδρομής γίνονται αναφορές και σε θέματα που απασχολούσαν την κάθε εποχή. Το θέμα της παιδικής εργασίας στα τέλη του 19ου αιώνα, το γλωσσικό ζήτημα, οι αγροτικές και εργατικές διεκδικήσεις των αρχών του 20ου αιώνα, το ζήτημα της ψήφου των γυναικών. Μεταπολεμικά θέματα όπως η αστυφιλία και η μετανάστευση, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Θέματα της καθημερινής ζωής του δεύτερου μισού του αιώνα, όπως ο πολιτισμός (τραγούδι, θέατρο, κινηματογράφος, αθλητισμός, Ολυμπιακοί Αγώνες), το αυτοκίνητο και η τηλεόραση.
Όλη αυτή παρουσίαση γίνεται μέσα σε 140 περίπου σελίδες. Αναγκαστικά λοιπόν είναι περιληπτική και επιγραμματική. Παρόλα αυτά το βιβλίο το βρήκα καλογραμμένο. Περιγράφεται το ιστορικό γεγονός το οποίο όμως συμπληρώνεται και με αποσπάσματα από ιστορικές πηγές και μαρτυρίες. Στην Μικρασιατική καταστροφή για παράδειγμα αναφέρεται το ιστορικό γεγονός ως εξής:
“Με το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου το μέλλον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι αβέβαιο. Οι δυνάμεις της Αντάντ προσανατολίζονται στη δημιουργία μιας μικρής εδαφικά Τουρκίας. Τα μικρασιατικά παράλια τα διεκδικούν η Γαλλία και η Ιταλία αλλά και η Ελλάδα, με το μεγάλο αριθμό Ελλήνων που ζουν κυρίως στην περιοχή της Σμύρνης. Τελικά, η Ελλάδα παίρνει εντολή να στείλει στρατό στη Σμύρνη. Στη Συνθήκη των Σεβρών (1920) κερδίζει τη διοίκηση της περιοχής μέχρις ότου οι κάτοικοί της αποφασίσουν αν θα ενωθούν με την Ελλάδα.
Η συμφωνία των Συμμάχων για την κατάληψη και τη διοίκηση της Σμύρνης από τους Έλληνες αποδεικνύεται προσωρινή. Οι σύμμαχοι διχάζονται ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Η Γαλλία και η Ιταλία προσανατολίζονται σταδιακά στην υποστήριξη της Τουρκίας, ενώ η θέση της Ελλάδας αποδυναμώνεται.
Η ελληνική πλευρά αποφασίζει, παρά τις παραπάνω εξελίξεις, να προχωρήσει τις πολεμικές επιχειρήσεις στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Το καλοκαίρι του 1921 ο ελληνικός στρατός επιτίθεται με στόχο την κατάληψη της Άγκυρας. Η πορεία του όμως ανακόπτεται στο Σαγγάριο ποταμό, χωρίς να πετύχει το στόχο του.
Ένα χρόνο μετά, οι τουρκικές δυνάμεις, με ηγέτη τον Κεμάλ, επιτίθενται και αναγκάζουν τα ελληνικά στρατεύματα να υποχωρήσουν προς τα παράλια. Στις 27 Αυγούστου 1922 ο τουρκικός στρατός μπαίνει στη Σμύρνη. Χιλιάδες Έλληνες συνωστίζονται στο λιμάνι προσπαθώντας να μπουν στα πλοία και να φύγουν για την Ελλάδα.”
Η τελευταία παράγραφος έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων. Όμως το ιστορικό αυτό γεγονός της μικρασιατικής εκστρατείας και καταστροφής συνοδεύεται από αρκετές περιγραφές ανθρώπων που την έζησαν. Χαρακτηριστικά παραθέτω την περιγραφή της Δέσποινας Συμεωνίδου από τα Κενάταλα της Καππαδοκίας όπως αναφέρεται στην σελίδα 104 “Στο ταξίδι έκανε φουρτούνα και οι γυναίκες λιγοθυμούσαν από το φόβο τους. Άκουγες φωνές. Κλάματα. Εγώ είχα μαζί μου τον άντρα μου, τη μάνα μου και τα τρία παιδιά μου. […] Ευτυχώς δεν έπαθα τίποτε άφησα τα παιδιά σε μια γωνιά του βαποριού κοντά στη μάνα μου και κουβαλούσα νερό στις λιπόθυμες γυναίκες. Μερικοί άνθρωποι δε βάσταζαν από τα βάσανα που τράβηξαν και πέθαναν στο βαπόρι […] Επιτέλους φτάσαμε στον Πειραιά. Άλλοι κατέβηκαν εκεί εμείς συνεχίσαμε το ταξίδι για την Καβάλα. Μας πήγαν στο Τσινάρ Ντερέ, κοντά στη σημερινή Νέα Καρβάλη. Δυο χρόνια μείναμε εκεί κάτω από τα τσαντίρια. Ο κόσμος αρρώσταινε και πέθαινε κάθε μέρα”, όπως επίσης και του Α. Μυκονιάτη από την Ατζανό κοντά στην Πέργαμο “Εμείς οι άλλοι περιμέναμε τρεις μέρες, ώσπου μπήκαμε σε καΐκια και μπαρκάραμε για τη Μυτιλήνη. Ώσπου να πατήσει το ποδάρι του ο τούρκικος στρατός στο χωριό, άραζαν καΐκια και μας παίρναν. […]Βασανιστήκαμε, κακοκοιμηθήκαμε, κακοφάγαμε, μεγάλη συμφορά πάθαμε. Και ποιος δεν έκλαψε νεκρούς; Και ποιος δεν κακοπάθησε και ποιος δεν κλαίει ακόμα; Μονάχα τα παιδιά που γεννήθηκαν εδώ, τ' ακούνε σαν ψεύτικα παραμύθια”. Από τα πιο πάνω φαίνεται ξεκάθαρα ότι η προσπάθεια που έγινε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ήταν κάθε ιστορικό γεγονός να συνοδεύεται και από μαρτυρίες ανθρώπων που το βίωσαν. Στην Μικρασιατική καταστροφή περιλαμβάνονται οκτώ τέτοιες μαρτυρίες εκ των οποίων η μία είναι από την “άλλη” πλευρά. Μαρτυρία η οποία είναι πολύ σημαντική για να γίνει κατανοητό σφαιρικά το ιστορικό γεγονός.
Η αλήθεια είναι ότι το βιβλίο στερείται εθνικής έπαρσης. Δεν μιλάει για σφαγές, για κρυφά σχολειά και για λάβαρα που σηκώθηκαν στην Αγία Λαύρα. Το βιβλίο γράφτηκε για να παρουσιάσει σε μαθητές 12 χρονών την ιστορική αλήθεια. Χωρίς κορώνες. Χωρίς μυθοπλασίες και παραχάραξη της ιστορίας. Με στοιχεία και μαρτυρίες. Ναι κύριε Λαζαρίδη, στο δημοτικό δεν μαθαίνεις ιστορική έρευνα. Η ιστορία είναι όμως παρουσίαση του τι πραγματικά συνέβη. Δεν καταλαβαίνω την λογική του να δημιουργήσεις φρόνημα με μυθοπλασίες και παραχαράξεις. Δεν είναι αλήθεια κύριοι ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν το μοναδικό κράτος του Μεσαίωνα το οποίο αναγνώριζε την ανεξιθρησκία; Δεν είναι αλήθεια ότι η επανάσταση είχε ξεκινήσει πολύ πριν την 25η Μαρτίου του 1821; Δεν είναι αλήθεια ότι κρυφά σχολειά ποτέ δεν υπήρξαν και ήταν απλά μία μυθοπλασία βασισμένη σε μεταγενέστερες μαρτυρίες; Δεν είναι αλήθεια ότι η επανάσταση θα είχε κατασταλεί αν δεν άλλαζαν στάση οι Μεγάλες Δυνάμεις; Δεν είναι αλήθεια ότι οι έλληνες της Θεσσαλονίκης και γενικότερα όλης της Μακεδονίας ήταν μειοψηφία την περίοδο της “απελευθέρωσής” τους από τον ελληνικό στρατό; Δεν είναι αλήθεια ότι ο εμφύλιος πόλεμος είχε ξεκινήσει πολύ πριν από τα Δεκεμβριανά του 1944 και μεσούσης της γερμανικής κατοχής; Δεν είναι αλήθεια ότι ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος κάλεσε ο ίδιος ουσιαστικά τους Τούρκους να επέμβουν στην Κύπρο ως εγγυήτρια δύναμη μετά την βλακώδη ενέργεια του Ιωαννίδη να τον ανατρέψει; Ας διδαχτούμε επιτέλους την αλήθεια. Τα φρονήματα πρέπει να διαμορφώνονται σε στέρεες βάσεις. Η ιστορική αλήθεια βοηθάει να μαθαίνεις από τα λάθη σου και να μην τα διαπράττεις ξανά στο μέλλον. Άρα είναι πιθανόν να διαπράττουμε συνεχώς τα ίδια σφάλματα επειδή έχουμε μάθει πολλά πράγματα λάθος. Είναι καιρός λοιπόν να τα αλλάξουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου